Szermierka dawniej zwana fechtunkiem– w szerszym sensie sztuka, praktyka władania bronią białą; w węższym sensie jej sportowa forma czyli dyscyplina sportowa, jeden ze sportów walki. Szermierka sportowa jest dyscypliną olimpijską (turnieje indywidualne i drużynowe) od 1896 roku.
Specyfikacja i broń:
Szermierka uprawiana jest w trzech konkurencjach:
- floret,
- szpada,
- szabla,
rozgrywanych zarówno indywidualnie jak i drużynowo (drużyny trzyosobowe).
Konkurencje szermierki – poza rodzajem broni – różnią się dopuszczalnym rodzajem trafień, ważnym polem trafienia i zasadami walki. W szpadzie i florecie liczą się pchnięcia, w szabli zarówno pchnięcia jak i cięcia (szabla jest więc jedyną, w sportowej szermierce, bronią sieczno-kolną). Polem trafienia w szpadzie jest całe ciało, w szabli – górna połowa ciała (od pasa w górę), we florecie tylko tułów.
Plansza i sędziowanie
Specjalne pole, na którym odbywa się pojedynek szermierczy, nazywa się planszą (wymiary 14 m x 1,5-2 m). Przyjęło się stosowanie plansz metalizowanych, co zapobiega rejestrowaniu trafień w planszę przez aparat sędziowski.
We wszystkich konkurencjach trafienie jest sygnalizowane przez specjalne urządzenie elektryczne (aparat sędziowski). Lampa zapalona po stronie danego zawodnika (zależnie od strony czerwona lub zielona gdy trafienie jest ważne i biała gdy nieważne) oznacza, że to on zadał trafienie (przed laty sygnalizacja miała odwrotny kierunek, tzn. lampa zapalona po stronie danego zawodnika oznaczała, że to on otrzymał trafienie – co jednak zmieniono, być może dlatego, że wprowadzało to w błąd obserwatorów nie zapoznanych bliżej z zasadami walk szermierczych).
Odzież ochronna
Stroje szermiercze wykonane są z mocnego włókna bawełnianego lub nylonu. Zgodnie z wymogami FIE stroje turniejowe muszą być wykonane z materiału, który wytrzymuje nacisk z siłą 800 niutonów na centymetr kwadratowy materiału a kołnierz maski musi wytrzymywać siłę dwa razy większą.
Na pełny strój szermierza składają się:
- bluza,
- plastron,
- rękawica,
- spodnie,
- skarpety do kolan,
- buty szermiercze,
- maska,
- kamizelka elektryczna,
- przewód elektryczny.
Tradycyjnie cały uniform zawodnika jest w kolorze białym, trenera zwykle w kolorze czarnym.
Kategorie zawodników
Zawody na całym świecie odbywają się w różnych kategoriach zawodniczych (głównie związanych z płcią, wiekiem i niepełnosprawnością).
Ponadto wyróżnia się następujące kategorie:
- młodszych dzieci (do lat 10)
- dzieci (do 13 lat)
- młodzików (do 15 lat)
- juniorów młodszych tzw. kadetów (do 17 lat)
- juniorów (do 20 lat)
- młodzieżowców (do 23 lat)
- seniorów
- weteranów
- amatorów
- osób niepełnosprawnych.
Zalety nauki szermierki
Szkolenie można podzielić na trzy główne etapy.
Pierwszym etapem szkolenia jest trening wstępny. Zapewnia on wszechstronny rozwój osobowości, zwiększenie możliwości ruchowych i przystosowawczych młodocianego sportowca, właściwe przygotowanie do następnych etapów szkolenia oraz osiąganie jak najlepszych wyników w zawodach w następnych etapach szkolenia.
Z głównego celu etapu pierwszego wynikają następujące zadania: przede wszystkim
- zwiększenie ogólnej, wszechstronnej sprawności czynnościowo-ruchowej (zarówno zdolności wysiłkowych, jak i zbornościowych),
- opanowanie podstaw techniki i taktyki szermierki,
- kształtowanie ukierunkowanych, specjalnych (swoistych) zdolności wysiłkowych i zbornościowych (w zakresie zborności szczególnie rozwijanie pojętności ruchowej i kierowania ruchami),
- kształtowanie odpowiedniej treści, kierunku i poziomu motywacji,
- zapewnienie odpowiedniego poziomu pobudzenia, oraz umiejętności współpracy (i współzawodnictwa) w zespole.
W tym etapie trening zapewnia młodocianym sportowcom: wyżycie się w działalności ruchowej, radość i przyjemność z uprawiania sportu, poczucie własnej wartości i kompetencji, przyjemności współpracowania w zespole.
Etap drugi – podstawowy
Główne zadania etapu drugiego są następujące:
- podwyższanie poziomu ukierunkowanych i swoistych zdolności wysiłkowych i zbornościowych,
- znaczne poszerzenie umiejętności technicznych, techniczno-taktycznych i taktycznych,
- większy nacisk na indywidualizację zaprawy i tworzenie indywidualnego stylu walki podwyższenie poziomu i sprawności procesów poznawczych (postrzeganie, reagowanie etc.),
- częstszy udział w zawodach,
- osiąganie pewnego, zaplanowanego poziomu sprawności i umiejętności oraz wyników w zawodach.
W tym etapie częstotliwość ćwiczeń i ich obciążenie i natężenie wyraźnie wzrastają – (4 – 5 jednostek tygodniowo, większa liczba lekcji indywidualnych, w tym lekcje dłuższe i o różnych zadaniach).
W trzecim – zawodniczym – etapie główne zadania, to dalsze doskonalenie ukierunkowanych i swoistych zdolności wysiłkowych oraz zdolności zbornościowych swoistych z naciskiem na kierowanie ruchami oraz przystosowanie ruchowe (z błyskawiczną zaradnością ruchową), poszerzanie zasobu stosowanych działań (nawyków czucioworuchowych), dalsze doskonalenie opanowanych już działań (zmienne i różnorodne zastosowanie w walce danego działania dostosowane do sytuacji taktycznej, działań przeciwnika), rozwijanie indywidualnego stylu walki, rozwijanie swoich potencjalnych możliwości. W tym etapie coraz ważniejsze staje się stosowanie zasady indywidualizacji.
Źródło:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Szermierka
- Z. Czajkowski, Taktyka i psychologia w szermierce, AWF Katowice, 2007.